يكي از مشكلاتي كه همسران جوان با آن روبهرو هستند، سقط مكرر خودبهخودي جنين است كه باعث نگراني و ناكامي آنها ميشود
سقط مكرر به بروز 3 سقط يا بيشتر، قبل از نيمه اول بارداري، اطلاق ميشود و در هر 300 بارداري يك مورد حادث ميشود. سقط به خودي خود شايعترين عارضه بارداري است و براي زوجيني كه تمايل به داشتن فرزند دارند، استرسهاي روحيرواني فراواني ايجاد ميكند. حدود 15 درصد بارداريهايي كه از نظر تكنيكي تشخيص داده ميشوند، در نيمه اول بارداري سقط ميشوند اما در مورد علل سقط مكرر بايد گفت كه حالت غيرطبيعي كروموزومي والدين تنها علت غيرقابل بحث سقط مكرر است. چنين حالات غيرطبيعي كروموزومي در 5 درصد زوجيني كه دچار سقط مكرر ميشوند، حادث ميشود. از ساير علل ميتوان به حالات غيرطبيعي شكل رحم كه در 12 درصد موارد ديده ميشود، مشكلات هورموني (17 درصد)، عفونتها (5 درصد)، فاكتورهاي ايمني (50 درصد)، انعقاد خون و علل متفرقه ديگر (10 درصد) اشاره كرد. البته بعد از ارزيابي واقعي در 60 درصد موارد، سقط مكرر غيرقابل توجيه باقي ميماند.
يكي از علل سقط مكرر حالات غيرطبيعي شكل رحم است.چگونه ميتوان اين موضوع را تشخيص داد؟
ابتدا بايد روي اين نكته تاكيد كنم كه بررسيهاي باليني براي مشخص كردن علت سقط جنين زماني آغاز ميشود كه 2 سقط به خودي خود متوالي ايجاد شده باشد. اين موضوع به ويژه زماني كه ضربان قلب جنين قبل از سقط تشخيص داده شده باشد، سن مادر بالاي 35 سال باشد يا زوجيني به سختي باردار شده باشند، اهميت پيدا ميكند. در مورد حالات غيرطبيعي شكل رحم، متخصص زنان براي فرد عكسي رنگي تجويز ميكند. در بررسي عكس رنگي رحم ميتوان به اشكالاتي در ساختمان رحم پي برد كه اكثرا باانجام «هيستروسكوپي» (آندوسكوپي رحم) قابل تشخيص و درمان است. از جمله ناراحتيهاي قابل تشخيص با اين روش چسبندگيهاي داخل رحمي و ديواره وسط رحم، پوليپ يا فيبروم داخل رحمي، سپتوم رحم، ناهنجاريهاي شريان رحمي و نارسايي دهانه رحم، چسبندگيها، ليوميومها و آدنوميوز است.
مشكلات هورموني دخيل در سقط مكرر
اختلالات هورموني كه به سقط مكرر منجر ميشوند، ميتوان به اختلالات و ضعف تخمدان، ديابت و بيماريهاي تيروييدي اشاره كرد. تداوم بارداري در خلال 2 ماه اول بارداري وابسته به توليد پروژسترون از تخمدان است كه اگر به مقدار كافي توليد نشوند، سلولهاي جفتي رشد كافي نخواهند داشت و به سقط خود به خود منجر ميشود، علت سقط در ديابت ممكن است اختلال در جريان خون رحمي باشد. كمكاري تيروييد، بيماري هورموني ديگري است كه باعث سقط مكرر ميشود كه به دليل تاثير روي تخمكگذاري و اختلال عملكرد تخمدانها ايجاد ميشود. در مورد مشكلات هورموني، درمان با تجويز هورمون مورد نظر صورت ميگيرد كه ميتواند هورمون تيروييد يا پروژسترون و گاهي استروژن باشد.
از جمله علل ديگري كه به آنها اشاره كرديم، عامل ايمني در عفونتها بود كه بيشترين درصد سقط مكرر نيز به آن اختصاص داشت. منظور از فاكتورهاي ايمني چيست؟
اصطلاحا به آن، علل ايمنيشناختي گفته ميشود. مثلا لوپوس يك بيماري سيستم ايمني است كه در آن سلولهاي ايمني بدن بر ضدسلولهاي بدن فعال شده و به عوارضي در بدن منجر ميشود. از آنجا كه سلولهاي ايمني بدن در هر نقطه از بدن وجود دارند، اين بيماري ميتواند تمام اندامهاي بدن را درگير كند. علت دقيق آن مشخص نيست اما عوامل ژنتيكي در استعداد ابتلا به بيماري نقش مهمي دارند. عوامل محيطي مثل نور آفتاب نيز سبب تشديد يا بروز آن ميشود. البته عوامل هورموني نيز بيتاثير نيست. شايعترين علامت اين بيماري درد يا تورم مفصل است كه ميتواند حالت مزمن يا عودكننده داشته باشد. دردهاي عضلاني و تب در هنگام فعال بودن بيماري نيز شايع است. علامت شايع ديگر ضايعات پوستي شبيه به بال پروانه روي گونهها و پل بيني است كه قرمز رنگ بوده و به نور آفتاب حساس است. در اين نوع بيماري معمولا كورتون براي فرد تجويز ميشود اما در رابطه با عفونتها بايد گفت كه عفونتهاي دستگاه تناسلي زنان با عوامل ميكروبي، ويروسها و قارچها ميتواند از جمله علل سقط مكرر باشد.
بعد از شناسايي علل سقط مكرر، آيا اين علل قابل درمان هستند و زوجين ميتوانند بچهدار شوند؟
برخي از علتها قابل برطرف شدن هستند. نقص ساختماني رحم و وجود نقايصي نظير رحم شاخدار و وجود تودههايي مانند فيبروم يا ليوميوم ممكن است با جراحي پيش از باردار شدن برطرف شود. نارسايي سرويكس (دهانه رحم) نيز به حالتي گفته ميشود كه دهانه رحم به اندازه كافي توانايي بسته ماندن در برابر جنين را ندارد و پيش از موعد باز ميشود. در اين حالت نيز با كمك سركلاژ يعني بستن دهانه رحم به روشي شبيه بخيه كردن به بارداري بعدي ميتوان كمك كرد. اگر علت سقط يك نقص ساختماني در لولههاي عصبي باشد، با مصرف مكمل ويتامين و اسيد فوليك برطرف ميشود.
ميتوان جلوي سقط را در دوران بارداري گرفت؟
هرگونه خونريزي خفيف، شديد يا لكهبيني در نيمه اول بارداري بايد از سوي مادر جدي تلقي شود. اين علامت نشانه در معرض خطر بودن جنين است. با مشاهده اين علامت مادر باردار بايد فورا مورد معاينه پزشك قرارگيرد. اگر دهانه رحم كاملا بسته باشد و علايم ديگر خطر وجود نداشته باشد، واژه «تهديد به سقط» براي تشريح وضعيت جنين مورد استفاده قرار ميگيرد. در اين حالت به مادر توصيه ميشود، استراحت كند. اين تنها وضعيتي است كه ميتواند مانع سقط شود. اما بيشتر موارد سقط در 3 ماهه اول (12 هفته نخست) به دلايل نقايص كروموزومي رخ ميدهد. در واقع، بهطور طبيعي جنينهايي كه اختلالات شديد كروموزومي دارند، در همان ابتدا سقط شده و ميميرند.
جهت مشاوره 09390807725 فروزان
لطفا اگر مطالب مورد استفادتون قرار گرفت تاييد كنيد و با نظرات خود ما را مفتخر كنيد.
با تشكر